Weet je niet wat wijsheid is? Een samenlevingscontract, een geregistreerd partnerschap of een huwelijk? In dit artikel leggen we je uit wat de verschillen zijn.

Let op: een huwelijk en geregistreerd partnerschap zijn juridisch hetzelfde. Daarom maken we daar in dit artikel geen onderscheid tussen en spreken we voor het gemak van een geregistreerd partnerschap. Wanneer we spreken over geregistreerd partnerschap, geldt dit dus ook als je trouwt. Mocht het in specifieke gevallen anders zijn, dan vermelden we dit.

Hoel regel je een samenlevingscontract of geregistreerd partnerschap?

Een samenlevingscontract teken je alleen bij de notaris. Een geregistreerd partnerschap regel je bij een ambtenaar van de burgerlijke stand én ga je tweemaal naar de notaris. Afhankelijk van de drukte bij de notaris en/of ambtenaar, kan het flink in tijd verschillen.

Wat is het verschil in kosten?

De kosten voor een huwelijk of geregistreerd partnerschap verschillen per gemeente. Meestal kost dit zo rond de € 200 á € 300. De partnerschapsvoorwaarden moeten bij de notaris worden vastgelegd. Deze kosten variëren nogal: meestal zo rond de € 1.200. Een samenlevingscontract kost bij NuNotariaat slechts € 299, zonder bijkomende kosten. Zie hier een overzicht waarom deze kosten zo varieren. Een geregistreerd partnerschap met twee testamenten kost in de regel minimaal € 1.500 bij de notaris. Via NuNotariaat regel je een samenlevingscontract met twee testamenten voor € 599.

Tip: vraag altijd een offerte bij de notaris zodat je weet waar je aan toe bent.

>> Een notarieel samenlevingscontract is vele malen goedkoper dan een geregistreerd partnerschap.

Schulden en bezittingen

Per 1 januari 2018 geldt dat er bij een geregistreerd partnerschap een beperkte gemeenschap van goederen ontstaat. Dit houdt in:

1. Alle persoonlijke bezittingen en schulden die je vóór het geregistreerd partnerschap had, blijven van jou alleen. Bezittingen en schulden die je ná het geregistreerd partnerschap krijgt, zijn van de partners samen.
2. Schenkingen of erfenissen die je ontvangt voor en tijdens het geregistreerd partnerschap, zijn van jou persoonlijk. Tenzij de schenker anders heeft bepaald of in het testament iets anders is aangegeven.
3. Als je uit elkaar gaat, krijgen je partner en jij elk de helft van de gemeenschappelijke bezittingen en schulden.

Bij een samenlevingscontract worden de bezittingen en schulden niet automatisch van beide partners. Alleen wat je (i) na de datum van het samenlevingscontract, (ii) voor gezamenlijke rekening hebt gekocht en, (iii) gezamenlijk gebruikt, wordt van beide partners. Dus als je samen een woning koopt nadat je een samenlevingscontract bent aangegaan en de ene partner investeert veel meer in de woning dan de ander, kan de partner die meer heeft geïnvesteerd dit bij beëindiging van het samenlevingscontract opeisen. Veel stellen vinden deze regeling eerlijker en kiezen mede daarom voor een samenlevingscontract in plaats van een geregistreerd partnerschap.

Verdeling kosten huishouding

In een samenlevingscontract maak je afspraken over de verdeling van de kosten van de huishouding, veelal naar rato van inkomen. Als de ene partner veel meer betaalt dan in het contract is afgesproken of als een partner bijvoorbeeld een verbouwing van de woning financiert terwijl deze niet de eigendom van de woning heeft, kan deze partner het betaalde deel terugvorderen bij beëindiging van de relatie. Als bij de aankoop van een woning de eigendomsverhoudingen in een woning 50/50 zijn, maar een van beide partners heeft (meer) eigen geld ingebracht, dan kan deze partner dat geld terugvorderen bij beëindiging van de relatie.

Als je een geregistreerd partnerschap aangaat is het uitgangspunt dat je onderling afspraken maakt, partnerschapsvoorwaarden opstelt of simpelweg niets regelt. Bij uit elkaar gaan kun je dan niets terugvorderen ook al zou een partner alles hebben betaald en de anders niets.

>> Met een geregistreerd partnerschap kun je - als je te veel betaald hebt - dit niet terugvorderen als je uit elkaar gaat. Bij een samenlevingscontract kan dit wél.

Erven

Als je geregistreerd partners bent, dan erf je automatisch alles van elkaar.

Met een samenlevingscontract erf je op grond van het verblijvingsbeding alleen de goederen die je gezamenlijk bezit van elkaar. Dit geldt voor spullen die van jullie samen zijn en ook voor een gezamenlijke koopwoning. Zo regel je dus dat na overlijden van de ene partner, de andere partner de woning niet hoeft te verlaten.

Wil je net als geregistreerd partners alles van elkaar erven, dus ook de privé-goederen? Dan heb je naast een samenlevingscontract ook testamenten nodig.

Het voordeel van een samenlevingscontract met testamenten is dat je het een stuk beter regelt dan als je enkel een geregistreerd partnerschap aangaat. Dit geldt met name als er kinderen zijn of gaan komen.

Partneralimentatie

Als je geregistreerd partners bent geldt een wettelijke partneralimentatieregeling voor als je uit elkaar gaat. Dat betekent heel kort gezegd dat de meestverdienende partner, de minstverdienende partner na de echtscheiding een maandelijkse vergoeding moet betalen. Lees hier meer op de website van de Rijksoverheid: partneralimentatie. Partneralimentatie kan ook in een samenlevingscontract worden geregeld, maar is een echte uitzondering. Het is ook veelal niet gewenst dat samenwonende partners elkaar na het uit elkaar gaan financieel moeten blijven steunen. Let op: partneralimentatie is iets anders dan kinderalimentatie. Kinderalimentatie is aan de orde als je samen kinderen hebt. Daarbij maakt het niet uit of je geregistreerd partners bent of samenwonend (al dan niet met een samenlevingscontract).

>> Met een geregistreerd partnerschap ontstaat het recht op partneralimentatie. Met een samenlevingscontract niet.

Gezag kinderen

Kinderen die na een geregistreerd partnerschap worden geboren, zijn automatisch erkend door de vader, die ook het ouderlijk gezag krijgt. Met een samenlevingscontract moet de vader het kind erkennen bij de gemeente. Dit is overigens heel eenvoudig en brengt geen extra kosten met zich mee.

>> Bij een geregistreerd partnerschap zijn kinderen automatisch erkend. Bij een samenlevingscontract erken je dit bij de gemeente.

Partnerpensioen

Ben je geregistreerd partners of heb je een notarieel samenlevingscontract? Dan heb je recht op partnerpensioen (ook wel nabestaandenpensioen) als je partner is overleden (voor zover de pensioen-instelling daarin voorziet). Partnerpensioen is iets anders dan gewoon pensioen. Partnerpensioen krijgen alleen mensen waarvan de partner is overleden. Check altijd even bij de pensioenverzekeraar welke rechten je partner heeft en wat de voorwaarden zijn.

>> Zowel een geregistreerd partnerschap als notarieel samenlevingscontract regelen het recht op partnerpensioen (als de pensioenverzekeraar daarin voorziet).

Partnervrijstelling

Zowel geregistreerd partners als partners met een notarieel samenlevingscontract genieten een vrijstelling voor de erfbelasting van ruim € 795.000 (2024).

>> Bij zowel een geregistreerd partnerschap als een samenlevingscontract heb je recht op vrijstelling voor de erfbelasting.

Beëindiging

Als je een geregistreerd partnerschap wilt beëindigen, moet je naar de notaris of een advocaat. De kosten van een scheiding zijn zeer hoog, vanaf € 2.000. Een samenlevingscontract eindigt automatisch als een van beiden dit schriftelijk aangeeft. Hier zijn verder geen noemenswaardige kosten aan verbonden.

>> Bij een geregistreerd partnerschap moet je een kostbare echtscheidingsprocedure starten (net als bij huwelijk) om uit elkaar te gaan. Een samenlevingscontract is informeel en kosteloos te beëindigen.