Checklist testament

Dit is een checklist over de onderwerpen die bij het regelen van een testament aan bod komen.

Er zijn acht grote vragen die je jezelf stelt als je een testament gaat opstellen.

1. Wie erft?
2. Wie erft niet (onterven en uitsluiten koude kant)?
3. Wie stel je als executeur aan?
4. Hoe kun je belastingbesparende maatregelen treffen?
5. Hoe kun je zorgkosten besparen?
6. Wat regel je voor je kinderen (voogdij en bewind)?
7. Wat regel je voor je kleinkinderen?
8. Wat zijn overige punten van aandacht?

Niet alle opties die hieronder worden behandeld kunnen in het testament via NuNotariaat online worden geregeld. Toch vinden wij het wel belangrijk om alle mogelijkheden te benoemen om je een volledig beeld te geven. Wil je weten wat je in de akte bij NuNotariaat regelt? Vraag dan het gratis en vrijblijvende informatiepakket aan voor jouw leefsituatie.

1. Wie erft?

Als je geen testament hebt, dan bepaalt de wet wie er van je erft. Als je wel een testament hebt, dan gaat dat altijd voor. Ook als je bent getrouwd of bent gescheiden. Veel mensen weten dit niet. Pas daarom altijd je testament aan na een scheiding. Als je nog een testament hebt en je gaat trouwen, realiseer je dan dat dat testament voor gaat.

Wie je erfgenamen volgens de wet zijn, vind je hier. Als je andere erfgenamen wilt aanwijzen, dan heb je een testament nodig. Wij zien dit vooral in de volgende situaties;

• Ongehuwd samenwonenden. Als je je partner wilt laten erven, erft deze niet op grond van de wet. Ook niet als er kinderen zijn.
• Alleenstaanden zonder kinderen, die anderen dan familie willen laten erven.
• Gehuwden zonder kinderen, die anderen dan familie willen laten erven als beide partners er niet meer zijn.

Ook als je in aanvulling op de wettelijke regeling extra personen wilt laten erven, dan is er een testament nodig. Er zijn twee opties om anderen te laten erven. Ten eerste door middel van een legaat, waarin je een vast geldbedrag of goed nalaat aan deze persoon of aan een goed doel. Ten tweede door deze persoon als erfgenaam aan te wijzen. Het grote verschil tussen een legaat en een erfgenaam, is dat een legaat wordt uitgekeerd voordat de erfgenamen hun deel van de erfenis krijgen. Na uitkering van het legaat, krijgen de erfgenamen hun portie.

2. Wie erft niet?

Er kunnen redenen zijn om bepaalde personen niet te laten erven. Je kunt dit regelen in een testament door een persoon expliciet te onterven (persoon X erft niet) of door gewoonweg andere erfgenamen aan te wijzen. Expliciet onterven is alleen nodig als deze persoon recht zou hebben op je erfenis. Dit geldt dus voor familie en een eventuele partner. Je kunt iedereen volledig onterven met uitzondering van je kinderen. Een kind houdt namelijk altijd recht op de helft van het wettelijk erfdeel. Wel moet een kind dit expliciet opeisen, anders verloopt deze claim.

Veel ouders wensen niet dat de partner van hun kind meedeelt in de erfenis. Officieel is een partner van een kind geen erfgenaam. Maar als een kind in gemeenschap van goederen is gehuwd, dan valt de erfenis binnen deze gemeenschap van goederen. Dat houdt in dat als het kind en de partner uit elkaar gaan, de partner recht heeft op de helft van de erfenis. Dit geldt alleen als de partner en het kind nog bij elkaar zijn bij het overlijden van de ouder. Dit kan voorkomen worden met de uitsluitingsclausule.

We zien bij klanten vaak de volgende redenen voor onterving:

• Geen contact of ruzie met familieleden en/of kinderen
• Voorkomen dat een ex-partner erft via de kinderen
• Voorkomen dat een partner van de kinderen deelt in de erfenis (uitsluitingsclausule - uitsluiting koude kant)
• Oordeel dat wettelijke erfgenamen de erfenis niet nodig hebben en anderen wel
• Met een erfenis vervalt een recht op overheidssteun en/of uitkeringen. Bijvoorbeeld een bijstandsuitkering.
• Erfgenaam kan niet met geld omgaan of is verminderd wilsbekwaam, met kans op verkwisting, verslaving of anderszins.

3. Wie stel je als executeur aan?

De executeur is de persoon die je nalatenschap afwikkelt. Als je geen executeur aanwijst, dan regelt de wet dat je erfgenamen gezamenlijk bevoegd zijn om de nalatenschap af te wikkelen. Er is dus altijd een vangnet. Echter kan het fijn zijn om één persoon expliciet aan te wijzen. Er zijn verschillende soorten executeurs.

1. Een begrafenis-executeur. Deze mag alleen de uitvaart regelen.
2. Een 'gewone’ executeur. Deze regelt de uitvaart, verdeelt de erfenis conform het testament en in overleg met de erfgenamen, keert legaten uit, voldoet de schulden, zorgt dat de woning wordt uitgeruimd etc. Deze executeur doet ook aangifte voor de erfbelasting. Bij NuNotariaat wijs je deze 'gewone’ executeur aan.
3. Een afwikkelingsbewindvoerder. Deze executeur mag veelal zelfstandig handelen, zonder overleg met de erfgenamen. Dit kan wenselijk zijn als de erfgenamen het onderling niet met elkaar eens zijn.

Bij NuNotariaat stel je je partner aan als executeur. Heb je geen partner? Dan kies je een andere executeur, dit is meestal een erfgenaam. Als reserve-executeur kan een kind of ander persoon worden aangewezen. Veel partners met kinderen wijzen geen reserve-executeur aan. Als de partner het executeursschap niet meer kan of wil invullen, zijn de kinderen gezamenlijk bevoegd.

Bij NuNotariaat kan de executeur altijd een ander inschakelen voor hulp.

4. Hoe kun je belastingbesparende maatregelen treffen?

Er zijn verschillende manieren om belasting te besparen met je testament. In dit artikel gaan we daar uitgebreid op in.

We zien in de praktijk dat veel gehuwden met kinderen - die reeds een testament hebben van voor 2003 - hun testament opnieuw regelen en het opvullegaat hierin opnemen. Een grote groep senioren van 60 jaar of ouder, heeft een woning met overwaarde of een woning afgelost. De koopwoning telt mee als erfenis na het eerste overlijden, zodat daarover erfbelasting is verschuldigd. Echter, na het eerste overlijden wordt de woning vaak niet direct verkocht en dan is er niet altijd voldoende liquiditeit om de erfbelasting te kunnen voldoen. Bovendien is het wenselijk om na het eerste overlijden de nodige flexibiliteit te hebben bij het fiscaal gunstig verdelen van de erfenis over de partner en de kinderen en het invullen van de aangifte erfbelasting. Het opvullegaat in een testament biedt dan uitkomst. Zonder opvullegaat is er geen flexibiliteit. Lees hier meer over het opvullegaat.

5. Hoe kun je zorgkosten besparen?

Tegenwoordig dient men een eigen bijdrage te betalen bij opname in een zorginstelling. Deze eigen bijdrage is gekoppeld aan het vermogen en het pensioeninkomen (zie www.hetcak.nl). Deze bijdrage kan oplopen tot bijna € 3.000 per maand. Omdat de langstlevende ouder de erfenis van de eerst overleden partner onder zich houdt, telt dit mee als vermogen van de langstlevende ouder. Onder bepaalde omstandigheden kan het daarom verstandig zijn dat de kinderen de erfenis vervroegd kunnen opeisen zodat het vermogen van de langstlevende partner afneemt. Dit kan worden geregeld met een zogenaamde AWBZ-clausule (ook wel WLZ-clausule) in het testament. Lees hier meer over de AWBZ-clausule.

6. Wat regel je voor je (minderjarige) kinderen?

Voor minderjarige kinderen regel je in je testament de voogdij en bewind.

Voogdij

Als een van de ouders overlijdt, dan is de andere ouder in principe automatisch voogd. Echter, als beide ouders zijn overleden, dan oordeelt de rechter daarover. Als je als ouders een voorkeur hebt voor een voogd, dan neem je dat op in je testament. Lees hier meer over voogdij.

Bewind

Als beide ouders overlijden en de kinderen zijn nog geen 18, dan krijgen de kinderen op het moment dat zij 18 worden toegang tot de erfenis. Omdat kinderen op de leeftijd van 18 vaak nog niet financieel zelfstandig zijn en/of een studie hebben afgemaakt of anderszins, kan het verstandig zijn om te regelen dat de kinderen niet op 18-jarige leeftijd al toegang krijgen tot de erfenis. Met bewind in je testament stel je een leeftijd in waarop je kinderen toegang krijgen tot de erfenis. Tot die leeftijd, heeft een bewindvoerder het bewind. Dat betekent dat de kinderen alleen met toestemming van de bewindvoerder, toegang hebben tot de erfenis. Overigens mag een bewindvoerder de erfenis natuurlijk niet voor andere of eigen doelen aanwenden.

Het is vaak een ver-van-je-bed-show, maar bewind is heel belangrijk om op te nemen in je testament. Daarom besteden we er hier ook aandacht aan. Voogdij is bekend, maar bewind vaak niet. Je kunt overigens ook de voogd als bewindvoerder aanwijzen. Als je geen bewind regelt, dan is de voogd sowieso bevoegd om de financiën en de erfenis te beheren voor de kinderen. Echter, met bewind verhoog je de leeftijd waarop de kinderen vrije toegang krijgen tot de erfenis. Nogmaals, een bewindvoerder of voogd moet de erfenis voor de kinderen in stand houden. Slechts op verzoek van het kind of met toestemming van de rechter, mag een deel van de erfenis - voor het bereiken van de bewind-leeftijd - worden gebruikt.

Als je een meerderjarig kind of een erfgenaam hebt die niet goed met geld kan omgaan, of je wilt minderjarige kleinkinderen laten erven, dan kun je ook voor deze situatie bewind opnemen. Bij NuNotariaat kun je dit niet standaard toevoegen. Dat gaat in overleg. De notaris voegt dit vervolgens toe of geeft aan dat overleg noodzakelijk is en je beter voor maatwerk kunt kiezen.

7. Wat regel je voor je kleinkinderen?

Kleinkinderen erven niet van je op grond van de wet, tenzij een kind is vooroverleden. Dan geldt plaatsvervulling en erven de kleinkinderen in deze plaats. Echter, kleinkinderen hebben ook een vrijstelling voor de erfbelasting van circa € 25.000 per grootouder. Deze vrijstelling is net zo hoog als de kindvrijstelling en wordt ook jaarlijks geïndexeerd. Bij NuNotariaat kun je tegen een meerprijs een kleinkindlegaat in de akte laten opnemen. Mail naar info@nunotariaat.nl voor meer informatie.

8. Wat zijn overige punten van aandacht?

• Moeten schenkingen verrekend worden met de erfenis? Regel dit bij voorkeur in de schenkingsovereenkomst.
• Moeten bepaalde goederen binnen de familie blijven?
• Moet een erfgenaam vruchtgebruik van de woning krijgen, terwijl deze persoon de woning niet erft?
• Moet de partner van een vooroverleden kind, ook erven naast de kleinkinderen?