Legitieme portie

De legitieme portie is de helft van het erfdeel waar kinderen recht op zouden hebben als er geen testament is. Als ouder kun je je kind dus nooit helemaal onterven, want een kind houdt altijd recht op de legitieme portie.

Onterven en legitieme portie

Door het maken van een testament vervalt de wettelijke regeling en kunnen een of meerdere kinderen gedeeltelijk worden onterfd. Ten aanzien van de eigen kinderen geldt hierbij een aanzienlijke beperking. Kinderen kunnen in een testament wel worden onterfd, maar hoeven zich hier niet bij neer te leggen. Zij kunnen namelijk wél aanspraak maken op hun zogenaamde legitieme portie. Dit is een deel van de nalatenschap waar kinderen, ook al zijn ze onterfd, volgens de wet altijd aanspraak op kunnen maken.

Hoe groot is de legitieme portie?

De legitieme portie is de helft van wat een kind, normaliter volgens de wet, zou hebben geërfd. Dit is de helft van het zogenaamde kindsdeel.

Stel, er zijn twee ouders en twee kinderen. Als een ouder overlijdt, dan erven de langstlevende ouder en de kinderen allemaal 1/3 deel van de erfenis. De kinderen kunnen deze pas opeisen na overlijden van beide ouders. Dit is de zogenaamde langstlevende regeling. Als de kinderen zijn onterfd, hebben zij nog steeds recht op de helft van 1/3 deel, dus 1/6 deel van de erfenis.

De legitieme portie is altijd een vordering in geld. Een kind heeft dus geen recht op spullen uit de erfenis. Een kind moet binnen vijf jaar na het overlijden van de vader of moeder, een beroep doen op de legitieme portie. Gebeurt dit niet, dan heeft het kind geen recht meer op de legitieme portie door verjaring.

Heeft een kleinkind recht op de legitieme portie?

Bij vooroverlijden van een kind, erven de kleinkinderen in plaats van het vooroverleden kind. Dit staat los van onterving en de legitieme portie. Plaatsvervulling geldt op grond van de wet. Dus als er geen testament is en een kind is overleden, dan erven de kleinkinderen in deze plaats. Als het vooroverleden kind zelf geen kinderen heeft, dan wordt dit opgeteld bij de erfenis van de andere kinderen. Dit is de zogenaamde aanwasregeling.

In het voorbeeld hierboven zouden de kinderen 1/3 deel erven. Als het vooroverleden kind zelf drie kinderen heeft, dan erven zij allemaal 1/9 deel.

Als een kind is onterfd, houdt het dus recht op de legitieme portie. Kleinkinderen hebben verder geen rechten. Zij zouden namelijk zonder testament ook niet hebben geërfd. Op grond van de wet erven alleen de gehuwde of geregistreerde partner en de kinderen.

Als een onterfd kind niet meer leeft, hebben de kleinkinderen recht op de legitieme portie waar anders hun ouder recht op zou hebben gehad. Het recht van een kind op de legitieme portie schuift als het ware door naar de kleinkinderen.

Als we teruggaan naar het voorbeeld hierboven, dan zou bij onterving het kind nog 1/6 deel van de erfenis erven. Heeft dit kind zelf drie kinderen, dan erven zij allemaal 1/18 deel. Als een kleinkind de legitieme portie niet opeist, dan vergroot dat niet de legitieme portie van de andere kinderen.

Meer informatie

Wil je een voorbeeld van een testament zien? Klik dan hier: Testament voorbeeld.

De definitie van het kindsdeel vind je hier: Kindsdeel.

Het overzicht van alle definities en voorbeeldakten vind je hier: Kennisbank.